Skip to content Skip to footer

Articles

Ven. Gangodawila Soma Thero Remembered: Mystery shrouds his death yet to unravel

2/4/2016

 

Picture

By Ven. Maharagama Dhammasiri Thero – Washington Viharadipathi Director/ Dharmayatanaya, Maharagama

The demise of the late Ven. Gangodawila Soma Thero occurred in December 2003, in Russia in a mysterious manner. It is still a mystery to the people of Sri Lanka, especially to those who associated him very closely. The purpose of writing this is to let our readers know that we may forgive but will never forget this crime against the Buddha Sasana.Ven. Gangodawila Soma Thero 5 years have passed since this tragedy, and we continue to see those evil forces responsible for this tragedy, active again surreptitiously behind an important temple and a Seela program planned for tomorrow – the 12th of December, the 5th death anniversary.

The special Presidential Commission appointed to inquire and investigate into this tragedy concluded in their report the following main points;

• that, Ven. Gangodawila Soma Thero was duped into visiting Russia at the invitation of one Reverend S.P.J., Professor of a bogus International University of Fundamental Studies to award a Doctorate offered by Christian Fundamentalists to subsequently damage Soma Thero’s reputation and to ridicule him,

• that, Ven. Soma Thero on his way to Moscow on October 11th 2003 suffered a heart attack, and the Rev. S.P.J. who met Soma Thero at Moscow Airport took him on a further 5 hour flight to St. Petersburg, another 700 miles away without any medical attention despite Soma Thero complaining of severe chest pain, and pleading for help. The Commission also concluded that the perpetrators plotted over and above the above mentioned coup to craftily and systematically avoid administering proper medical care and treatment, to let Ven. Soma Thero face death; describing it as “Criminal Negligence” on the part of the perpetrators.

 

The purpose of Ven. Gangodawila Soma Thero’s visit to Russia was to receive a Doctorate and Professorship from the International University of Fundamental Studies (The commission investigated and concluded there was no such recognized, legal University) in Saint Petersburg, Russia on the invitation of the Founder and rector Rev. S.P.J. We understand that Soma Thero had also been promised assistance for a health project amounting to millions of Rupees to be arranged from the USA to build a hospital in Sri Lanka.

The Doctorate which was to be conferred on him for the book titled “Buddha Stupa” is not really a research work, but written only in Sinhala, and neither translated into English or Russian language.
The person who invited Soma Thero had previously obtained a copy of this book when he made a visit to the Dharmayatanaya, Maharagama, from a Buddhist monk who worked for Soma Thero. But the “Reverend S.P.J.” had not met Soma Thero on this visit. (Ven. Soma Thero was not aware that this person was a Fundamentalist Christian Reverend, with a Theologian Degree).

All arrangements from the invitation to the preparation of the journey were made by the then Editor of Soma Thero’s Janavijaya paper, and more significantly the brother of this Reverend, S.J.
The person who invited Soma Thero to visit Russia was said to be a Russian underworld figure, and racketeer. On a previous visit to Sri Lanka, he had purchased and shipped spices worth of US$ 50,000/-, but defaulted on payment. He had been engaged in getting students from Sri Lanka promising places in Universities in Russia, but had offered places only in Technical Colleges. His brother in Sri Lanka too had been an agent of his business in Colombo and had been sought by the Police for questioning. However he had managed to get to Russia and changed his name in St. Petersburg to hide his real identity and had lived there since.

He was also said to have controlled the Sri Lanka Embassy staff in Moscow and was a part of the Russian mafia. When the President’s Office had made a request to the Russian Defense Ministry, to have Soma Thero’s body flown without holding a post mortem in Russia, this Reverend had tried to prevent the body being taken away without a post mortem. This resulted in a delay as an earlier flight out of Russia was missed.

 

The Editor at the time of Soma Thero’s Janavijaya newspaper admitted to the officers of the Sasana Sevaka Samithiya that he had arranged for Soma Thero to proceed to Russia. While purporting to be a good Buddhist, he had told the Thero that his brother too was Buddhist. But on December 12th 2003, when confronted, he had confessed that his brother lived in Russia for 21 years, married to a Russian Christian and became a Christian. When questioned how he had become a Reverend, this person did not answer.

The Editor of Janavijaya paper had been introduced to Soma Thero by the former Secretary of Janavijaya. He had earlier worked for a Certain Newspaper and according to the former Secretary of Janavijaya the Editor was disillusioned with a Business Tycoon in Sri Lanka as the latter had asked a Buddhist who came to him for financial assistance to convert to his faith. He had always shown off as a good Buddhist, especially to Soma Thero.

It is quite evident that Ven. Soma Thero, a dedicated fighter against “immoral and illegal conversions of Buddhists”, a fearless critic against alcohol consumption and smoking etc. had been carefully tricked with an invitation to Russia by these two brothers (Rev. S.P.J. & S.J. having carefully concealed their background), to confer a Doctorate in Russia on a book written in Sinhala, on the initiative of Reverend’s own International University of Fundamental Studies, which they had indicated to be affiliated to the Oxford University in UK.

The former Janavijaya Secretary mentioned that according to a Sil Meni on the instructions of Soma Thero, a total sum of Rs. 2,000,000/- or equivalent of US$20,000 at 3 different intervals was remitted to Rev. S.P.J. He said that Sri Lanka rupees 600,000/- to the personal account of him on 2 occasions totaling Rs. 1,200,000/- and Rs. 800,000/- were paid to Soma Thero, which according to Soma Thero had been handed over to the Rev. S.P.J. This money had been sent for a By-pass surgery. US$ 10,000 had been requested from Buddhists living in Australia, but on identifying who this was, this did not go through. The Buddhists living in Moscow had also handed over 167,773 Rubles (SL Ambassador’s email) on December 6th to Soma Thero, and that too had been handed over to the Reverend. No decision was made during this period to do By-pass surgery, even though Cardiologists in Sri Lanka were of the opinion that this should have been done to save the Thero’s life. US$ 4,500 had been paid by the President’s Fund to meet expenses regarding the return of the remains to Sri Lanka. No By-Pass surgery was ever done, and the large sums of money remitted were never returned.

According to the Ambassador’s email and the press interview made by the Editor of Janavijaya, Soma Thero had been re-admitted to hospital on December 3rd to treat Angina. He appeared to have been removed to the Sanatorium on December 4th, despite the illness to offer the Award, about which the Cardiologists in Sri Lanka were dismayed. The Bed Head Ticket however does not show any entry with regard to Soma Thero leaving the Ward on the 4th or re-entering. The authenticity and factuality of the BHT too therefore is in doubt.

The Web pictures too were confusing. The background of the pictures was one of a class room setting, and there was a Church of God Bishop too receiving an Award in the same Auditorium with the same background. When questioned whether the stress due to the embarrassment caused to Soma Thero, in this scenario would have been adequate to have another heart attack, the Sri Lankan Cardiologists answered in the affirmative.

The Doctors had met on the 8th of December to decide on By-pass surgery, but no decision had been made, as stated in the BHT. It appeared that the decision of doctors to perform a By-pass surgery was being dragged on, on account of Soma Thero’s diabetic condition. The BHT indicated good control of blood sugar levels with insulin therapy from 20th October onwards to 10th November and then to 3rd December while he was at the Sanatorium. On 3rd December, the Thero was re-admitted to the Cardiology Unit to treat on Angina while walking, but there was no evidence of fresh problems caused due to diabetes. The Professor and Chief of Cardio Surgery had seen him to decide on a date for surgery, but no decision was made.

On December 4th a Doctorate was awarded in the company of Fundamentalist Priests, but not mentioned in the BHT of leaving the ward. On 5th the condition was stable. December 6th, 7th and 8th, improved, rare episodes of Angina, stable condition, blood sugar within normal range and the BHT stated since patient was stable, not necessary to perform an urgent surgery. Advised to assess kidney function, but nothing scheduled for the next 3 days. On 9th and 10th systems including blood sugar were normal. On the 11th of December, the BHT indicated diabetic control with insulin, possible risk of renal failure. But there was no decision to perform a surgery, though he was seen by the Chief Surgeon on December 3rd. from the 3rd to 11th nothing new had been done to justify the delay or anything good achieved by waiting and dragging on, other than the ultimate disaster. Next morning Soma Thero passed away. (Perhaps allowed to die by prolonging what should have been done much earlier – a By Pass).

The Janavijaya newspaper Editor giving an interview to Electronic Media stated that a second operation was performed. This is not true. Even if he meant that they had planned to do the surgery that too was incorrect according to the BHT. Ven. Soma Thero passed away on the morning of 12th December at 8.00 a.m., he had a blood clot causing another attack at 6.15 a.m. that morning, and it is not clear as to how resuscitation took place within this 1 hour and 45 minutes, and whether the correct procedures were carried out or correct drugs had been given on time to prevent clotting. This is the opinion of the Sri Lankan cardiologists Athukorala and Senaratne.

Ven. Soma Thero had the heart attack before landing in Moscow on the 11th of October and it should have been attended to by taking him to a hospital in Moscow. In spite of Soma Thero’s complaints of severe pains, the Reverend had made Soma Thero to fly another 700 miles, about 5 more hours without any treatment. Soma Thero was taken to Reverend’s house in St. Petersburg with further severe pains, and only taken to hospital by the Para-medics thereafter. As a result of this delay by taking him from Moscow to St. Petersburg, there could have been severe damage to the heart and the Angioplasty would have been done too late to rectify the damage; another heart attack would have been imminent.

The reverend’s behaviour certainly creates serious doubt as he had always put off things; this lapse shows negligence on his part. Why did he take Soma Thero from Moscow to St. Petersburg delaying treatment? This is un-pardonable. By-pass surgery had always been a necessity according to the BHT, but no decisions have been made; postponed several times. Money could not have been the reason for the delay as a total of US$ 37,000/- was available. In addition withdrawals from Soma Thero’s Credit Card too had been made stating that they were utilized to pay his hospital bills. Rubles worth of Rs. 943,000/- had been withdrawn from the credit card. Rubles worth of 12,000/- had been withdrawn for purchase of petrol. Who made these withdrawals when Soma Thero was in hospital? Was this Reverend in the possession of Soma Thero’s credit card and the Personal Identification Number? Ven. Soma Thero appeared to have taken it with a smile as a good monk who would with metta and upekka, showing no anger, aversion or hatred.
In addition to this when Soma Thero was in Russia, the former Secretary of Janavijaya had withdrawn large amounts of money from Janavijaya Account, but there is evidence that this money had not been sent there.

The Commission public hearings revealed a Fundamental Christian Organization involved in illegal propagation and conversion methods had a programme in operation in 2003 to study and methodically destroy certain prominent Buddhists. This list included of Ven. Soma Thero’s name amongst others with amounts of expenditures and methods planned indicating unlimited funds to achieve its goals, and some instances of how and to whom funds had been disbursed. This type of programme could have easily motivated personalities such as the said Brothers and explain their actions. An underworld figure (verifiable by past Moscow Embassy staff and sufficiently substantiated therein) is capable of manipulations and fabrications to achieve his objectives by this type of approach, methodology and actions; and be secretly rewarded for the results produced.

Now the group who did their part in the destruction of Soma Thero has now started to assassinate him for the second time. On the 12th of December this year on which day the 5th death anniversary of Soma Thero falls, they are planning to make public a piece of paper calling it Soma Thero’s Last Will. What is this Last Will? Is it an authentic document in its original form and properly notorised?

When Soma Thero’s body flew to Sri Lanka, along with it a suitcase and some old robes were sent across. When we inquired through the Sri Lanka Embassy in Moscow about the other belongings of Soma Thero, we were informed that there was nothing which meant that the Reverend had robbed all the valuables in Soma Thero’s possession, including a digital camara.
However after several months since his demise we received a photo copy of a “Last Will” said to have been written by Soma Thero. It had been proved to be a faked Last Will.

Janavijaya is an organization, a separate legal entity, run by its trustees. No faked Last Will of Soma Thero using new technology can bring about its destruction.The other funny thing about this Last Will, before Soma Thero’s signature, “Poojaya” is denoted. No Buddhist Monk uses Poojay before signing his name. Soma Thero too never used “Poojya” when he signed a document. The normal practice is to just sign one’s name. A stupid lapse on the part of the culprits.
Finally a document to be legal should have been signed in the presence of an Attorney-at Law, properly notarized and registered.

These facts suggest that these perpetrators are still working hard to kill the Janavijaya Foundation, which continues Ven. Soma Thero’s legacy, for which he sacrificed his life.

Perhaps His Excellency the President should put an end to all this by making an order to proceed on the findings of the special Presidential Commission and bring these perpetrators before the Law.

– Asian Tribune –

Ven. Gangodawila Soma Thera -‘forthright’ one 

Sachitra Mahendra

 

Reference:

(sachitra@gmail.com) SUNDAY OBSERVER 

 

He was truly a disciple of the Buddha, who had that ability to be ‘ujupatipanno’ forthright. He was admired even by non-Buddhists for that quality alone. He was posthumously respected with a yellow flag raised in almost every household both Buddhist and non-Buddhist. Venerable Gangodavila Soma thus became a household name in every corner of the society.

Born on April 24th, 1948 in Gangodavila, Ven. Soma Thera, then known as Somarathne, was the eldest of a family of four.

Having started his primary education at Ananda Shastralaya, Kotte, Somarathne had his secondary education at Issipathan  College, Colombo. Somarathne was to pursue more Buddhism than any other subject.

It is that much that the Chief Prelate of Bambalapitiya Vajiraramaya had no qualms in handing the teaching job to the Dhamma Wizard who was still in Grade 8! Ven. Soma’s Dhamma journey hence had a gracious launch.

Ven. Soma Thera’s funeral, no doubt, is one of Sri Lanka’s largely attended funerals in the century. What is remarkable about Ven. Soma Thera is that he was well-versed in the Thripitaka, the three canons of Buddhism – a rare privilege a monk can ever claim.

Having dedicated his life for the Dhamma, Ven. Soma Thera studied the Thripitaka thrice. Obviously, anybody coming to him to get a Dhamma issue solved, would not return empty handed.

It is essential to discuss Ven. Gangodawila Soma Thera’s intellectual contribution in this background. During his short and busy life, he has authored 10 publications including one English book titled ‘Buddha – Get to know him’.

The book reviews the nine great spiritual qualities of the Buddha; this is quite familiar to the average Buddhist starting from ‘Itipiso Bhagava Arahan…’ and so on. Ven. Soma Thera’s effort in authoring ‘Buddha – Get to know him’ is to annotate the nine great qualities.

A similar effort was carried out in the posthumously famed ‘Buddha Stupa’. In ‘Buddha Stupa’ Ven. Soma Thera emphasises the need of concentrating the Buddha’s nine great qualities for a calm and serene mind.

The mind of such a being can be compared with a Buddha Stupa, a Buddhist shrine. ‘Buddha Stupa’, I feel, is his most serious work, as it provides a detailed chapter-wise analysis of the nine great qualities of the Buddha.

Another intellectual exercise Ven. Soma Thera is annotating the Dhammapada, a Buddhist text consisting 423 stanzas.

Having explored various related texts written in explanation of Dhammapada like ‘Dhammapada Purana Sannaya’, ‘Saddharma Sagaraya’ and ‘Dhammapada Pradeepaya’, Ven. Soma Thera undertook a notable attempt to further simplify the text so that it will be of maximum use to the common reader. Even a single stanza would be useful in rectifying one’s mistakes – so obviously it is a mirror that reflects one’s own self.

‘Sithata Sahana Dena Budu Bana’ (Buddhist Sermons for Consolation) was based on weekly Dhamma articles published in Sunday Divaina.

The book addresses the present-day society’s chaos. Ven. Soma Thera explicitly describes how Buddhism can be practically applied in the present-day society. ‘Deshaya Surakina Ran Asipatha’ (The Golden Sword that Protects the Country) basically speaks about the need to defeat the terrorism.

The soldier in the battlefield, according to Ven. Soma Thera, is not an assassin. The soldier’s main intention is to save the country from terrorism. He is more engrossed in killing a terrorist rather than a human being.

‘Rahula Matha’ (Mother of Rahula) is his first book based on the life of Princess Yasodhara, Prince Siddhartha’s wife. He explains the way the princess gradually renounced the palatial luxuries to become a spiritually elevated asset of the Buddhist order. The book is said to have inspired many young ladies on their spiritual activities.

‘Deva Sankalpaya haa Bauddha Akalpa’ (Concept of God and the Buddhist Attitude) discusses much of his commonly discussed viewpoints on the God concept in Buddhism. Although Buddhism does not entertain the concept of Almighty God, the doctrine accepts the existence of many gods superior to that of humans.

This does not imply that the humans should venerate the gods. With these concepts, Ven. Soma Thera strictly stood against the presence of Devalayas in the Buddhist temples. Thilak Senasinghe, Chamika Munasinghe and Indu Perera are three pioneering authors who have documented Ven. Gangodavila Soma Thera’s dhamma sermons.

Thilak Senasinghe has recorded the late bhikkhu’s standpoint against the heretic concepts prevalent in the Buddhist society.

Chamika Munasinghe has written a number of books containing the Venerable’s Dhamma vision. Indu Perera has authored Ven. Soma Thera’s biography, which is certainly an interesting for a student of the late spiritual scholar’s life.

(sachitra@gmail.com) SUNDAY OBSERVER 

 

EFFORTS BY LATE VEN SOMA THERO IN ESTABLISHING SRI LANKAN THERVADA TEMPLES IN VICTORIA FOR THE BUDDHIST COMMUNITY.

By Ranjith Soysa

 

A Snapshot:

 

Ven Gangodawila Soma Thero visited Melbourne, Australia in 1986 at the invitation of Richmond Buddhist temple management to observe the rains retreat and stayed for 3 months. He found that the increasing number of Sri Lankan, Sinhalese Buddhists were arriving in Australia in this period, and he considered it is important to have a Sri Lankan Theravada temple in Victoria in keeping with their religious and cultural ethos.

After he arrived in Melbourne during his short stay at Richmond temple, he effectively communicated the necessity of a Buddhist temple with a Sri Lankan Sinhalese atmosphere to the community and successfully advised them on the purchase of a house with 3 bedrooms in Springvale in 1989. It was known as the Buddhist Sri Lankan Association and history records this important event as the establishment of first Sri Lankan Buddhist temple in Australia, it was located at Bessemer St, Springvale. The Buddhists streamed into the temple and very soon it became a centre for the laypersons, a place to attend to their religious practices including Seela programs.

Later in the same year, the temple was relocated to a bigger place a 4-room house at no 66, Regent St, Springvale. The Buddhist Community in Victoria converged around the temple in many ways conducting daily religious activities, Poya day programs, Dhamma school for children and celebration of Vesak and Poson days with small illuminated pandals. Perhaps, it was the beginning of much larger Vesak celebrations in Australia. During this period Ven Soma also convened a public meeting at Springvale Auditorium to celebrate Vesak, at which all main Buddhist traditions, namely Theravada. Mahayana and Vajrayana were represented. It became a focal point representing the Buddhist View on many subjects which required input by the public and the opinion of the Buddhists began receiving the attention of the Inter Faith and Government organizations. Such an achievement led by Ven Soma deserves to be celebrated by the Australians when one examines his pioneering efforts. Perhaps, the formation of the Victorian Buddhist Council and the celebration of Vesak Day by the UN Vesak Committee were the direct results of the energetic and very focussed steps adopted by Ven Soma thero.

However, due to an unenviable situation created by a few interested parties Ven Soma was compelled to shift the temple.  in 1993, when he moved to 21, Rich St, Noble Park and established a new Buddhist association. He was indeed resourceful in formulating plans to have most of the features associated with a Buddhist temple at the new location. It was named the Buddhist Vihara Victoria. Many activities were launched from this centre as well as an organized plan to work with Sri Lanka to help the underprivileged. He was organizing fellow Buddhists in planning a Buddhist temple with all the features and facilities to meet the ever-growing needs of the expanding Sri Lankan Buddhist community.

The visionary prelate’s dream came true when he along with his close temple members arrived in Berwick to settle payments and take possession of a sprawling five-acre land to establish his 3rd temple, Sakyamuni Sambudda Viharya, which was the name selected by Venerable Soma. 

 

On 24th March 2002 the temple was ceremonially opened. The temple is a centre of various Buddhist activities attracting thousands of laypersons to venerate its beautiful Chaiithya, Shrine room and the sacred Bo tree apart from providing facilities for Dhmama and Sinhala language education for hundreds of children.

A statue of the Late Venerable Gangodawila Soma Thero, in memory of the services rendered to the Buddha Sasana by the indefatigable, visionary Buddhist leader of Victoria, was unveiled on the 24th of April 2019, in the vicinity of the Chaitathya of the Sakyamuni Sambuddha Vihara.

 

සෝම හාමුදුරුවො ධර්ම දේශනා කලාව අලුතින් පටන් ගත්තා
මාවරලේ භද්දිය හිමි

සෝම ස්වාමීන් වහන්සේගේ පහළවීමෙන් සමාජයට ලැබුණු දෑ මොනවාදැයි නැවත වතාවක් අවධානය යොමුකළ යුතු යැයි මාවරලේභද්දිය හිමියෝ පවසති.

මෑත යුගයේ සසුනඹරේ පහළ වූ විචිත්‍ර ධර්ම කථිකයන් වහන්සේ නමක් වූ අපවත් වී වදාළ ගංගොඩවිල සෝම හිමියන් පිළිබඳ මාවරලේභද්දිය හිමියන් දැක්වූ අදහස් මෙසේ .
ගංගොඩවිල සෝම ස්වාමීන් වහන්සේ අපවත් වී වසර පහක් සපිරීම නිමින්තෙනි.
සෝම ස්වාමීන්වහන්සේගේ පහළ වීමෙන් මේ සමාජයට ලැබුණු දේ මොනවාද කියන කරුණ පිළිබඳව නැවත වතාවක් අපේ අවධානයයොමු කිරීම උන්වහන්සේගේ අපවත් වීමෙන් පස්වසක් ගත වන වෙලාවේ ප්‍රයෝජනවත් යැයි කල්පනා කරනව.
විශේෂයෙන් සෝම ස්වාමීන් වහන්සේ ලංකාවේ චරිතයක් ලෙස ඉස්මතුවන යුගය වනවිට අපට දකින්නට ලැබුණේ හින්දු ආගමික චින්තනයමේ රටේ තිබෙනබව එම සංස්කෘතිය ඉතාම ප්‍රබල තැනකට ගමන් කරමින් තිබුණවිශේෂයෙන්  මිනිසුන්ට පැන නැගී තිබූ ආර්ථිකපීඩනයන් සමඟ මිනිස්සු වඩාත් ‘දේව වරම්’ වාදය ඔස්සෙඑහෙම නැත්නම් දේවාලනක්‍ෂත්‍ර ගුරුකම්කරන පුද්ගලයන් ඔස්සේ තමන්ගේ  ජීවන ප්‍රශ්නවලට විසඳුම් හොයන්ට පෙළඹෙමින් තිබුණ.
මෙන්න මේ යුගයේ තමයි සෝම ස්වාමීන්වහන්සේ පහළ වන්නේඑය මා හිතනවා බුද්ධාගම හින්දු ආගමික සංස්කෘතිය එකතුවෙලාථෙරවාදී බුදුදහමේ හරය විනාශ වී යන්නට ආසන්න මොහොතකයි උන්වහන්සේ මැදිහත් වෙන්නෙඋන්වහන්සේගේ මැදිහත්වීම නිසාවේගයෙන් හින්දු සංකල්පවලට බුද්ධාගම හැරෙමින් තිබූ යුගය  පස්සට ගෙන එන්නට පුළුවන්කමඅවකාශය සැලසුනා.


මොකද වනවිට ලංකාවේ බලවත් වී තිබුණේ ලිබරල් වාදය. ‘කන්න ඕනේබොන්න ඕනේ’ කියන සංස්කෘතිය බොහොම බලවත් වූනිදහස් ආර්ථිකය ප්‍රබල ස්ථානයක් හිමි වූ යුගයකයි උන්වහන්සේගේ ආගමනය සිද්ධ වෙන්නෙ.
උන්වහන්සේගේ පැමිණීම නිසා බෞද්ධ සමාජයට හින්දු ආගම ඇදහීමෙන් වළකින්නට අවකාශය සැලසුනා.
ඊට අමතරව උන්වහන්සේ භික්ෂුවක් ලෙස ලංකාවේ දේශපාලනය සම්බන්ධ හොඳ ස්ථාවරයක සිටිය වන කොට සිංහල සහ බෞද්ධකියන කතිකාව ලංකාවේ දේශපාලනයේ වැදගත් තැනක් හිමිකර ගත්තේ නැහැදේශපාලනික තීන්දු තීරණ ගනිත්දී සිංහල බෞද්ධ සමාජයසැලකිය යුතු බලවේගයක් විධියට ඇත්තටම සලකමින් තිබුනේ් නැහැ.
උන්වහන්සේ නියෝජනය කළ කාලවකවානුව තුළනමුත් උන්වහන්සේ ගොඩ නගපු බෞද්ධ බලවේගය නිසා උන්වහන්සේ සිංහලබෞද්ධගම පිළිබඳව කතා කරන්නට සිංහල බෞද්ධකම වෙනුවෙන් පෙනී සිටින්නට බෞද්ධයන්ගේ් සිත්තුළ තිබිච්ච චකිතයභය අයින්කර දැම්මාමොකදප්‍රධාන මාධ්‍යය නියෝජනය කළ චරිතයක් ලෙස උන්වහන්සේ  වෙනුවෙන් පෙනී සිටිත්දී සැඟවිලා හිටපු අයටත් වෙනුවෙන් නිර්භයව ඉදිරිපත් වෙන්නට ‘සිංහලකම’ සහ ‘බෞද්ධකම’ වෙනුවෙන් පෙනී සිටින්නට ලොකු ශක්තියක් ලොකුª පන්නරයක්ලැබුනාවිශේෂයෙන් එහි උච්චතම අවස්ථාව උන්වහන්සේගේ අපවත්වීමත් සමග සිද්ධ වෙනවානමුත් උන්වහන්සේ ජීවමාන කාලය තුළමඋන්වහන්සේගේ් මැදිහත්වීම් නිසා මේ රටේ රාජ්‍ය නායකත්වයට දේශපාලන අධිකාරියට සිංහල බෞද්ධ සමාජයකුත් මේ රට තුළඉන්නවාය කියන කරුණ දේශපාලන තීන්දු තීරණ ගනිත්දී හිතන්ට වෙන තැනට උන්වහන්සේ මේ සමාජය සකස් කළා.


මා දකිනව එය රට පැත්තෙන් උන්වහන්සේගේ සේවයේ ඉතා වැදගත් සන්ධිස්ථානයක් කියලඊට අමතරව සෝම ස්වාමීන් වහන්සේගේමැදිහත්වීම නිසා මේ සමාජයේ යම් සුචරිතවත් ගමනක ආරම්භය ඒක මම කියන්නේ නෑ අවසානය දක්වා ගෙන ගියාය කියලා.
ආරම්භක ස්ථානයආරම්භක පියවර කීපය උන්වහ්නසේ මේ සමාජයේ අරගෙන ගියා සමාජ සුචරිතය ගොඩනැගීම සඳහාඋන්වහන්සේගේ් හැම දේශනයක්ම හෙමින් නිරීක්ෂණය කළොත් අපට පෙනෙනවා උන්වහන්සේ නිරන්තරයෙන්ම අවධාරණය කරනවසමාජය පංච දුශ්චරිතයෙන් ගැලවුනොත් සුචරිතවත් පවුලක් ගොඩ නැගුනොත් මේ රටසමාජය ගොඩ නගන්නට ඉතාම පහසුබවඋන්වහන්සේ රට පුරා කළ හැම දේශනයකදීම වාක්‍ය දහයකින් හෝ කියා තිබෙනවාඋන්වහන්සේ පහළ වූ යුගය මා මුලින් සඳහන් කළාවගේ ලංකාවේ ආර්ථික ලිබරල්වාදය තදින් ඉස්මතු වූ යුගයක්.
කන එකනයිට් ක්ලබ් යන එක සහ සූදුව සහ සුරාවෙන් දුගතියට යන එක එතරම් ප්‍රශ්නයක් නොමැති සමාජයක්  වනවිට ලංකාවේඉහත ආර්ථිකය තුළ ගොඩ නැගෙනමින් තිබුණා ඉහත දැක්ම තුළ ගොඩ නැගෙමින් තිබුණානමුත් සෝම හාමුදුරුවන් අපට පෙන්වලදුන්න ගෞරවණීය විවාහ ජීවිතයක තිබෙන වටිනාකම මාතෘත්වය සහ පීතෘත්වයෙහි වටිනාකමපූජනීය බව උන්වහන්සේ ගේ සිංහලබෞද්ධ විවාහකයාට පෙන්වා දුන්න.
තරුණයන්ගේ පැත්තට සෝම හාමුදුරුවන්ගේ එළඹුම වැදගත් ප්‍රවේශයක් යුගයේ නව යෞවන වියේ හිටපු තරුණ ඇත්තො රූපවාහිනිනාලිකාවක් ළඟට ආවා නම්  හින්දි චිත්‍රපටයක් බලන්නඑහෙමත් නැත්නම් ක්‍රිකට් මැච් එකක් බලන්නනමුත් සෝම ස්වාමීන් වහන්සේධර්ම දේශනාසන්නිවේදන කලාව අලුතින් හදුන්වා දුන්නාට පසු තරුණ තරුණියන් දහස් ගණනින් උන්වහන්සේ දේශන කරන වෙලාවටරූපවාහිනියගුවන් විදුලිය අබියසට එක්රොක් වීමට පටන් ගත්තා.
ඇතැම් නාලිකාවලට උන්වහන්සේ ජයපි‍්‍රය වෙළෙඳ භාණ්ඩයක් බවට පත් වුණා.
විකුණන්න පුළුවන් හාමුදුරු කෙනෙක් කියන අදහස ඇතැම් අය තුළ ඇතිවුණා.
නමුත් සෝම හාමුදුරුවෝ විකුණුනේ නෑ මොකදසෝම හාමුදුරුවෝ ත්‍රිපිටක ධර්මය අධ්‍යයනය කරල උන්වහ්නසේ හික්මිලා තිබුණානිසා උන්වහන්සේ මේ වෙළෙඳ පොළේ විකුණුනේ නෑනමුත් සියල්ල විකුණන වෙළෙඳපොළ ඇතුලේ සෝම ස්වාමීන්වහන්සේ යනු විකිණියහැකි භාණ්ඩයක් බව ගැඹුරින් සාකච්ඡා කරමින් තිබුණානමුත් උන්වහන්සේ දක්ෂ වුණා ඉතාම සෘජුව ‘උජුපටිපන්න’ කියන උතුම් ගුණයඅපවත්වන තුරාම තමන්ගේ චරිතයේ තියා ගන්නමාධ්‍යය භාවිතා කරල සන්නිවේදන කුසලතා පාවිච්චි කරල තරුණ සමාජය ධර්මයදෙසට ආකර්ශනය කරන්නඅද වෙන කොට  රළ වේගය අපට දැක ගන්නට පුළුවන්සුදු ඇදුම ඇන්දේ නැති සමාජය අද විහාරස්ථානයටඑනආගමික කටයුතුවලට සහභාගි වන සුදු ඇඳුම තමන්ගේ ජීවිතයේ එක අංගයක් බවට පත්කර ගෙන තිබෙනවාඋන්වහන්සේආරම්භක පියවර තැබුවාමේ රටේ තරුණ භික්ෂූන් වහන්සේටත් වැඩිහිටි භික්ෂූන් වහන්සේටත්ලොකු වගකීමක් තිබෙනව උන්වහන්සේනවත්වපු තැන සිට ඉදිරියට මේ බෞද්ධ සමාජය දියුණු කරන්න අද උන්වහන්සේ අනුගමනය කරලා උන්වහන්සේග් දේශන කලාව හොඳින්අධ්‍යයනය කරල  දර්ශනික පසුබිම මත පදනම් වී බොහොමයක් භික්ෂූන්වහන්සේ බිහි වී තිබෙනවඑයට පදනම වැටුනේ සෝමස්වාමීන්වහන්සේගෙන් අවසාන වශයෙන් උන්වහන්සේට උපදින හැම භවයකම මේ රට තුළ උපදිත්වාකෙළවර චතුරාර්ය සත්‍ය අවබෝධකරගෙන නිවන් දකිත්වා.
සාකච්ඡා කෙළේ
සීසර් සුදුසිංහ

 

Picture

 

 

මෙරට කිසි කලෙක නොවූ විරූ පරිදි මිත්‍යාදෘෂ්ටික මතයන්ගෙන් ගහණ වූ සමයක මෙරට බෞද්ධ ජනතාවගේ පිනට පහළ වූ බුද්ධ පුත්‍රයන් වහන්සේනමක් ලෙස ගංගොඩවිල සෝම හිමි හඳුන්වා දිය හැකිය.
වර්ෂ 1948 බක් මස 24 දින ධර්මදාස පියාණන්ට හා චාලට් වීරතුංග මෑණියන්ට දාව මෙලොව එළිය දුටු සෝමරත්න දරුවා කුඩා කල සිටම දහමට නැඹුරුවීමක් දක්නට ලැබුණි. විසුද්ධි මාර්ගය, සද්ධර්ම සාගරය. අංගුත්තර නිකාය වැනි ගැඹුරු දහම් ග්‍රන්ථ පරිශීලනයට දැඩි නැඹුරුවක් දැක්වූ සෝමරත්න දරුවා වයස 26 වන විට ජීවිතයේ සැබෑ යථාර්ථය තේරුම් ගනිමින් අම්පිටියේ රාහුල සහ අග්ගමහා පණ්ඩිත මඩිහේ පඤ්ඤාසීහ මහා නාහිමි දෙපළගේ සෙවනේ ගංගොඩවිල සෝම නමින් සසුන් ගත විය. නායක හිමිවරුන්ගේ පා සෙවනේ මැනවින් දහම් කරුණු උගත් සෝම හිමියෝ විචිත්‍ර ධර්ම දේශකයාණන් වහන්සේ නමක් බවට පත්වූහ.

උන්වහන්සේගේ ධර්ම දේශනා විලාසය අනෙකුත් දේශකයාණන් වහන්සේලාට වඩා සුවිශේෂී මුහුණුවරක් ගත් දේශනා විලාසයක් වූහ. ධර්ම දේශනාව මුල සිට අග දක්වාම අසා සිටින අයට නීරසක් නොවන අයුරින් හා ‍ධර්මය ශ්‍රවණය කරන පිරිසගෙන් ප්‍රශ්න අසමින් දේශනාව තුළ ඔවුන් රඳවා ගැනීමේ සුවිශේෂී හැකියාවක් උන්වහන්සේ තුළ වූහ. සාම්ප්‍රදායික දේශන විලාසයෙන් ඉවත් වූ උන්වහන්සේ කාලානුරූපීව හා දේශානුරූපීව තම ධර්ම දේශනා පැවැත්වූ සේක.

පානදුරේ අරියධම්ම ස්වාමීන් වහන්සේගෙන් පසු විශාල පිරිසක් ධර්ම ශ්‍රවණය කිරීමට පැමිණියේ නම්, ඒ අපේ ගංගොඩවිල සෝම හිමියන්ගේ බණ ඇසීමට යැයි මා පැවසුවහොත් කිසිවකු එයට විරුද්ධ නොවනු ඇත. සෝම හිමියන්ගේ ධර්ම දේශනා සඳහා මෙරට බෞද්ධයන් මෙන්ම විදෙස් රටවල බෞද්ධයන් ද වැල‍ නොකැඩී පැමිණියහ.

 

මහරගම සිරි වජිරඥාන ධර්මායතනයේ තරුණ සීල සමාදානය පාදක කරමින් ඇරඹි තම ධර්ම දූත සේවා මෙරට පමණක් නොව විදේශයන්හි පවා පතුරුවා හැරීමට උන්වහන්සේ කටයුතු කළහ. එහි ප්‍රතිඵලයක් ‍වශයෙන් 1986 වසරේ දී ඕස්ට්‍රේලියාවට වැඩම කළ සෝම හිමියන් එරට වික්ටෝරියා ප්‍රාන්තයේ බෞද්ධ මධ්‍යස්ථානයක් ඇරඹූ අතර අපවත් වන තුරුම එහි විහාරාධිපති ධුරය දරන
තරුණ ජීවිතය ධාර්මිකව හැඩගස්වා ගැනීම සඳහා අවශ්‍ය දහම් කරුණු තම ධර්ම දේශනා තුළින් සමාජ ගතකිරීමේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස අප හිමියන් වටා තරුණ පිරිස් විශාල වශයෙන් එක්රොක් වන්නට වූහ. සෝම හිමි තරුණ හදවත්වලට කොතරම් සමීප ද යන්න උන්වහන්සේගේ ආදාහන පූජෝත්සවය සඳහා නිදහස් චතුරශ්‍රය වෙත ලක්දිව සිව්දෙසින් පැමිණි තරුණ පිරිස් කදිම සාක්ෂියකි.

 

අපේ සෝම හිමියන් බෞද්ධයන්ට දේශනා කරන ලද්දේ ගැඹුරු දහම් කරුණු ගැන නොව බෞද්ධයාගේ නිත්‍ය ශීලය වන පංචශීල ප්‍රතිපදාව තුළින් පුද්ගල සංවර්ධනය ඇතිකර ගැනීම පිළිබඳවය.

අද්‍යතනය වන විට ජනතාව බිලිවී ඇති මිථ්‍යාදෘෂ්ටික මතයන්ට එරෙහිව අප හිමියෝ තම ධර්ම දේශනා තුළින් ජනතාවට සත්‍යය කුමක් දැයි පැහැදිලි කර දුන්හ. එසේම මූලධර්මවාදීන් විසින් විවිධ වරප්‍රසාදයන් දෙන මුවාවෙන් මෙරට බෞද්ධ ජනතාව මූලධර්මවාදී ආගම්වලට බඳවා ගනිමින් මෙරට බුදු දහමට මරු පහරක් එල්ල කරමින් සිටියදී ඊට නොබියව මුහුණ දෙමින් මිථ්‍යාදෘෂ්ටික දර්ශනයන්ගෙන් අන්ධවෙමින් සිටි ජනතාව ඉන් මුදා ගැනීම සඳහා උන්වහන්සේ ගම් නියම්ගම් පුරා සැරිසරමින් ධර්ම ප්‍රචාරක කටයුතුවල නිරතවෙමින් සද්ධර්මය නැමති කගපතින් මිසදිටු අසුරයන් විනාශ කළහ. සිදුවෙමින් යන මෙම විනාශය පිළිබඳ ප්‍රසිද්ධියේ විවේචනය කිරීම හේතුවෙන් දැඩි අපහසුතාවයන්ට පවා අප හිමියන් ලක්වූ අවස්ථා නැතුවාම නොවේ.

යහපත් යමක් කිරීමට යාමේදී එම කටයුත්ත සඳහා හිමිවිය යුත්තේ මල් වුව ද ඒ සඳහා එල්ල වනුයේ ගල් ය. එය පසක් කරමින් මීට ඉහත දී පැවසූ පරිදි අප හිමියන්ට ද මල්වලට වඩා එල්ල වූයේ ගල් ප්‍රහාරයන්ය. එහෙත් එම කිසිම දෙයකින් උන්වහන්සේ අධෛර්යමත් නොවූ අතර ඉන්ද්‍රඛීලයක් සේ නොබියව තම සසුනට, රටට හා ජාතියට තමා වෙතින් ඉටුවිය යුතු යුතුකම නොපිරිහෙළා ඉටු කළහ.

බෝධි පූජාව හා සෙත් පිරිත්, ධම්ම චින්තා, බුදු ගුණ මෛත්‍රී ශාන්තිය, මේ විපතින් ජාතිය ගලවන්නට නම්, සෞභාග්‍යයේ දොරටුව, රාහුල මාතා, දේව සංකල්ප, ධම්ම පදය, ලොව්තුරු සුවඳ හා බුද්ධ ස්ථූප වැනි දහම් ග්‍රන්ථ රචනය තුළින් ද අපේ හිමියන් බෞද්ධ ජනයා වෙත නිර්මල බුදු දහමේ පණිවුඩය බෙදා දුන් අතර, මිසදිටු වීමෙන් බුදු සස්න වැනසේ, කර්ම නියාමය, වසල සූත්‍රය, ධර්ම චරියාව, බුදු ගුණ දේශනය, මෛත්‍රී ප්‍රතිපදාව – කරණීය මෙත්ත සූත්‍රය ඇසුරෙන් පවුලේ වගකීම යන කැසට් පට මඟින් ද ‍උන්වහන්සේ ජනතාව වෙත දහම් කරුණු රැගෙන යාමට පියවර ගත්හ.

 

ජනවිජය පදනම බිහිකිරීමේ පූර්වගාමියා ලෙස කටයුතු කරන ලද උන්වහන්සේ ඒ තුළින් දුසිරිතයෙන් තොර සමාජයක් බිහිකිරීමට මහත් වෙහෙසක් ගත්හ. මෙරට අපගේ බෞද්ධ ඉතිහාසය ගත් කළ වාදිභසිංහ, මිගෙට්ටුවත්තේ ගුණානන්ද හිමි, වල්පොල ශ්‍රී රාහුල හිමි, පානදුරේ අරියධම්ම හිමි වැනි සංඝ පීතෘවරුන්ගෙන් හිස්වූ සසුනේ අවකාශය සපුරන්නට සමත්කමක් ඇත්තා වූ මෑත කාලයේ සිටි එකම සංඝ පීතෘවරයාණන් වූයේ අපේ ගංගොඩවිල සෝම ස්වාමීන් වහන්සේය.

මීට වසර 12 කට පෙර උදා වූ දෙසැම්බර් 12 දින මෙරට මෙන්ම සුවහසක් බෞද්ධ ජනතාවගේම හදවත සසල කළ ඒ මහා මූසල රාත්‍රිය ඔබට මතක ඇතැයි මම සිතමි. එදිනද වෙනදා මෙන් චන්ද්‍රයා අහස් තලයේ පායා අන්ධකාරය පලවා හැර තිබූ නමුත් සුවහසක් බෞද්ධ ජනතාවට නම් එදින අමාවක දිනයක්ම විය. මන්දයත් සසුනඹරේ දිලුණු ඒ සුන්දර ප්‍රභාවත් චන්ද්‍රයෙකු බඳු වූ අති පූජනීය ගංගොඩවිල සෝම නා සමිඳු මව්බිමෙන් සැතපුම් දහස් ගණනක් ඈත රුසියාවේ සීතල කඳු පන්තියක් අතර අභිරහස් ලෙස තම අවසන් හුස්ම පොද වා තලයට මුදාහැර තිබීමය. අප සෝම හිමියන්ගේ ආදාහන පූජෝත්සවයට පැමිණි ලක්ෂ සංඛ්‍යාත ජනකායකගේ දෙනෙත්වලින් මළ හිරු බසින සැන්දෑ යාමයේ අප හිමියන්ගේ ‍ශ්‍රී දේහය ගිනිදැල් වෙළා ගනිද්දී ගලා ගිය කඳුළු ගංඟාවෙන් කියාපෑවේ ඒ සුන්දර සදහම් ස්වරය, ලෝකය පුරා පැතිරී ගිය පිරිත් ස්වරය කවදා නම් නැවත අසන්න ද යන්නයි.

සෝම හිමියන් අපවත් වී වසර 12 ක් ගතවන මේ වසර වන විට නැවතත් විවිධ නම්වලින් අටවාගත් මූලධර්මවාදීන්ගේ අඳු‍රු සෙවනැලි හොල්මන් කරමින් සිටින බව සඳහන් කළ යුතුය. එමනිසා එවැනි මූලධර්මවාදීන්ගෙන් බුදු දහම ආරක්ෂා කර ගැනීම සඳහා සියලු බෞද්ධයන් පෙළගැසිය යුතු කාලය එළඹ ඇත. එසේ වුවහොත් පමණක් තම ජීවිතය පවා කැපකර සසුනේ උන්නතිය වෙනුවෙන් ක්‍රියා කළ පූජ්‍ය ගංගොඩවිල සෝම හිමිගේ නිර්මල පැතුම ඉටුකිරීමට අප සැමට හැකිවනු ඇතැයි මම සිතමි.

 

අප තිලෝගුරු සම්මා සම්බුදු රජාණන් වහන්සේ විටෙක මෙසේ දේශනා කළ සේක. “ධම්මෝච විනයෝච මමච්ඡයේන සත්ථා.” එනම් එහි තේරුම වන්නේ මාගේ ඇවෑමෙන් ධර්මය හා විනය ශාස්තෘවන්නේය යන්නයි. එසේම අද අපට ද සෝම හිමි නැත. එහෙත් උන්වහන්සේ අප වෙත දායාද කළ මාර්ගයක් ඇත. එම මඟෙහි ගමන් කිරීම අප සැමගේ යුතුකම වන්නේය. මෙම මස 12 දිනට උන්වහන්සේ අපට අහිමිව වසර 12 ක් ගතවුවද ගංගොඩවිල සෝම හිමිගේ ශ්‍රී නාමය අප සිත් තුළින් නොමැකී පවතිනු ඇත. සඟ රජ පදවි නොලැබුවත්, අපේ කාලයේ නිල නොලත් “සඟ රජ” ලෙස ජනතාව සදාකල් පුද දෙන “සිරි ධම්මරක්ඛිත වංසාලංකාර අනුවිජ්ජක අති පූජනීය ගංගොඩවිල සෝම නා සමිඳුට” අජරාමර නිවන් සුව අත්වේවා! යි පතමි.

එරංග බුද්ධික  මුහන්දිරම්ගේ

බෞද්ධයාට නිවැරදි මග පෙන්වූ
ගංගොඩවිල සෝම හිමි

උපුටා ගැනීම :
(ගංගොඩවිල සෝම හිමියන්ගේ 9 වැනි ගුණානුස්‌මරණය නිමිත්තෙනි)


මීට වසර 64 කට පමණ පෙර ලක්‌ මෑණියන්ට පින්වන්ත පුතෙකු බිහිවිය. එනම්, ගංගොඩවිලදී වීරතුංග ආරච්චිලාගේ දොන් ධර්මදාස හා හෙට්‌ටිගේ දොaන චාලට්‌ නෝනාට දාව උපන් සෝමරත්නය. දහමට අනුව ජීවිතයේ ළමාවිය හා යෞවනය ගත කළ මේ අපූරු තරුණයාට ජීවිතයේ අනිත් තරුණයන්ට මෙන් විශාල බලාපොරොත්තු හෝ සිහින මාළිගා නොවීය. එනිසාම තමා ගත කළ අපූරු සැහැල්ලු දිවිය තව තවත් අර්ථවත් කරමින් ධර්මායතනය හා වජිරාරාම පින්බිම තුළ තම ආධ්‍යාත්මික ගුණවගාව පතුරුවමින් අම්පිටියේ රාහුල නාහිමිගේ සහ රටක්‌ වටිනා මඩිහේ පඤ්Æසීහ නාහිමි ඇසුරේ 1974 සැප්තැම්බර් මස 24 දා ගංගොඩවිල සෝම නමින් බුද්ධ පුත්‍රයකු බවට පත්විය.

පොතපතින් පමණක්‌ නොව, ධර්මය ප්‍රායෝගික ලෙස ක්‍රියාවට නඟමින් තම ජීවිතය ගත කළ සෝම හිමියෝ බෞද්ධ භාවනාව පිළිබඳ අධ්‍යයනය කළහ. තම වයසට වඩා දැනුමෙන්, චතුර කථිකත්වයෙන් ධර්මය ශ්‍රාවකයාට ගෙන යැමේ අපූරු හැකියාවක්‌ උන්වහන්සේට තිබිණි. සිංහල, පාලි, සංස්‌කෘත භාෂා ඇතුළුව ත්‍රිපිටකය පිළිබඳ විචාරශීලී දැනුමක්‌ ලබා සිටි සෝම හිමියෝ 1976 වෙසක්‌ මහේ 26 දා උපසම්පදා වූහ.

සෝම හිමි වටා යෞවනත්වය පෙළ ගැසේ

මහරගම ධර්මායතනය තුළ ඇරඹී තිබුණු තරුණ සීල සමාදානයට සෝම හිමිගේ මූලිකත්වය ලැබීමෙන් පසු එය ඉතා ජනප්‍රිය වැඩසටහනක්‌ බවට පත්විය. ධර්මයෙන් ඈත්වී තිබුණු යෞවනත්වය සුන්දර දහම් පදයන් වෙත දෙසවන් යොමුකොට තරුණයන්ගේ හදවතට දහම් ආලෝකය ලබාදෙන්නට උන්වහන්සේ සමත් විය. තරුණ හිමිනමක්‌ ලෙස දිනෙන් දින ප්‍රසිද්ධියට පත්වෙමින් සිටි සෝම හිමියන්ට සාම්ප්‍රදායික විවේචනයන් එල්ල වුවත් අටලෝදහමට අනුව කම්පා වීමෙන් ඵලක්‌ නොමැති බව දැන සිටි නිසා ඒවා කිසිවක්‌ භාර ගත්තේ නැත. දාන, ශීල, භාවනා වැඩසටහන්වලට පමණක්‌ සීමා වී නොසිටි සෝම හිමිගේ දහම් කරුණු හා පොදු පිළිවෙත් නව ආකාරයට තරුණයන්ට පෙන්වා දෙමින් මිථ්‍යා දෘෂ්ටික දෙවියන් යෑදීම වැනි ක්‍රියාවන්වල ඇති නිසරු බව වටහා දෙමින් ධර්මායතනය තුළ ප්‍රඥවන්ත යොවුන් සේනාවක්‌ සංවිධානය කළහ. සමාජයේ කටයුතු කරද්දී තමන්ගේ හිතට ඔරොත්තු නොදෙන විවේචනවලදී සෝම හිමියෝ හුදෙකලා වී තම ආධ්‍යාත්මික ශක්‌තිය ගොඩනඟා ගත්හ.

ඔස්‌ටේ්‍රලියාවේ වැඩි සෝම හිමියෝ

මවුබිම අමතක නොකරති

ඔස්‌ටේ්‍රලියාවේ මෙල්බර්න් නුවර ,ඊමාdයසිඑ Assදජස්‌එසදබ දෙ ඪසජඑදරස්‌, ආයතනයේ ආරාධනාවකට වැඩි සෝම හිමියෝ එහිදී විශාල ආගමික සේවයක්‌ සිදු කළහ. එහි ප්‍රතිඵලයක්‌ ලෙස zශාක්‍යමුනි සම්බුද්ධ විහාරZ නමින් බෞද්ධ විහාරස්‌ථානයක්‌ ඇරඹුණි. ධර්ම ප්‍රචාරක කටයුතු ජාත්‍යන්තරව සිදු කළත් තමන් උපන් රටට නිතර පැමිණ තම ධර්ම ප්‍රචාරක කටයුතු දිවයිනේ සියලුම ගම් නියම්ගම් සිසාරා සිදු කරන ලදී. තමන් වහන්සේ මවුබිමෙන් ඈත්ව ජීවත්වූ නමුත් මවුබිම දිනෙන් දින අධර්මය කරා යොමු වන නිසා සියලු සම්පත්වලට වඩා තමා උපන් බිම ගැන තිබුණු හැඟීම් ඉස්‌මතු වී නැවතත් මවුබිමට වැඩම කළහ.

බෞද්ධයෝ අන්ධානුකරණයෙන්

මුදවා ගැනෙති

සියවස්‌ ගණනාවක්‌ම අන්‍යාගමිකයන්ගේ ආක්‍රමණශීලී හා කුරිරු පාලනයට නතුව සිටීමේ හේතුවෙන් බෞද්ධ ප්‍රතිපදාවෙන් බැහැරව දේව වාදයේ ගිලී සිටි සිංහල බෞද්ධයන්ගේ පහත් දීන ගතිවලට තදින් පහරදුන් සෝම හිමියෝ බෞද්ධයාගේ සැබෑ බෞද්ධකම කුමක්‌ද යන්න පැහැදිලි කළහ. බෞද්ධයන් උත්පත්තියෙන් ආගම ඇදහීමේ ඵලක්‌ නැති බව පවසා භක්‌තියට නොව බුද්ධියට තැන දෙන අලුත් විදියට හිතන බෞද්ධ සම්ප්‍රදායක්‌ ඇති කළහ, උන්වහන්සේගේ මනහර දහම් පදවැල් ලක්‌දිව පුරා ප්‍රචලිත වන්නට වැඩි කලක්‌ ගත නොවීය. උන්වහන්සේ පත්තරවලට රූපවාහිනියට නැතිවම බැරි චරිතයක්‌ විය. “අඳුරෙන් එළියට”, “නැණ පහන” වැනි සජීවී රූපවාහිනි වැඩසටහන් ධර්ම සාකච්ඡා ඔස්‌සේ මිනිසුන්ගේ එදිනෙදා ප්‍රශ්නව වලට ලබා දෙන ධර්මානුකූල පිළිතුරු මිනිසුන්ගේ හදවතට වඩා සමීප විය. උන්වහන්සේගේ ධර්ම දේශනා කෙතරම් සිත් ගත්තේද යත් විහාරස්‌ථානවල ඉඩ මදි වී විශාල ක්‍රීඩා පිට්‌ටනි වැනි තැන්වල ධර්ම දේශනා පවත්වන්නට විය. අන්ධානුකරණය බිඳවැටෙමින් පැවති නිසා උන්වහන්සේගේ ජීවිතයට නොයෙකුත් තර්ජන එල්ලවෙන්නට පටන් ගත්තේය. කාලීනව ඒවාට මුහුණ දුන් සෝම හාමුදුරුවෝ පැය භාගයක්‌ බණ නෑසූ රටකට පැය තුනක්‌ තරම් කාලයත් බණ අහන්නට පුරුදු පුහුණු කළහ. ක්‍රිකට්‌ හා හින්දි චිත්‍රපට බැලීමට පමණක්‌ රූපවාහිනි වටා එකතු වූ තරුණ පරපුරට බණ ඇසීමට රූපවාහිනි වටා එකතුවන්නට තරම් සෝම හිමිගේ ධර්ම දේශනා සිත්ගන්නා සුලු විය.

සෝම හිමියෝ ජරාජීර්ණ දේශපාලනය ප්‍රතික්‍ෂේප කරති

වසර 2500 කටත් වඩා වැඩි ප්‍රෙෘඪ ඉතිහාසයක්‌ ඇති බෞද්ධ රටකට පත්ව ඇති ඉරණමට පක්‍ෂ දේශපාලනය වගකිවයුතු බව උන්වහන්සේ නොබියව ප්‍රකාශ කළහ. මැති ඇමැතිවරු හා රටේ නායකයන් දුරාචාරය වපුරද්දී ධර්මදේශනා වලින් පමණක්‌ රටක්‌ නොහැදිය හැකි බව පවසා උන්වහන්සේ මේ විනාශකාරි දේශපාලනය නැවැත්විය යුතු බව අවධාරණය කළහ.

දිනෙන් දින මත්වතුර රකුසා ජාතිය වඳ කරන බවත් මුදලට යටවුණු මන්දබුද්ධික පාලකයන් මූලධර්ම වාදයට යටත්ව රට පාවාදෙන බවත් ප්‍රකාශ කළ සෝම හාමුදුරුවෝ සිංහල ජාතිය වඳ වී යැමේ මූලික හේතු මොළයට මෙන්ම හදවතටත් සෘජුව දැනෙන පරිදි පහදා දුන්හ.

සදාචාර ජාතියක්‌ බිහිකිරීමට

ජනවිජය සංවිධානය අරඹයි

සෝම හාමුදුරුවන් මහජනතාවගේ නායකයා බවට පත් විය. උන්වහන්සේ දේශනා කරන යථාර්තය අවබෝධ කරගත මිනිසුන්ගේ එකතුවෙන් දුරාචාරයෙන් මුසපත් වූ දේශය යළි ගොඩනැඟීමේ උදාර අරමුණ ඇතිව “සදාචාරය ජාතියක සෞභාග්‍යය උදාකරයි” යන තේමාව යටතේ “ජනවිජය පදනම” ආරම්භ කරන ලදී. රටපුරා ශාඛා සංවිධාන බිහිවීමත් සමඟ දේශපාලන පක්‍ෂ බියෙන් සලිත වන්නට පටන් ගත්තේය. අනගාරික ධර්මපාලතුමා, මිගෙට්‌ටුවත්තේ ගුණානන්ද හිමිගෙන් නැවතුණු සිංහල ජාතික ව්‍යාපාරයට උන්වහන්සේ නායකත්වය දෙන්නට වූහ. ඒ සඳහා “ජනවිජය පුවත්පත” ද ආරම්භ කෙරිණි. මේ නිසාම පවත්නා රජයන් සෝම හිමිට නොයෙක්‌ උපක්‍රම මගින් පහර දෙන්නට විය. මූලධර්මවාදීන්ට මතවාදීව දැඩි ලෙස දුන් පහර නිසාම ඔවුහු පසුබසින්නට වූහ. ඔවුන්ගේ අවසාන තීරණය වූයේ සිංහලයන්ට නායකත්වය දෙන සෝම හිමියන් ගේ ගමනට බාධා පැමිණවීමයි. මේ ගැන සෝම හාමුදුරුවන් ප්‍රකාශ කළේ බුදුන් වහන්සේද මාර පරාජය කළ බවත් ජාතිය වෙනුවෙන් ශාසනය වෙනුවෙන් ජීවිතය පුදා හෝ රකින බවත්ය.

ජාතිය රැකුමට සෝම හිමියන් තීරණාත්මක අවධියක….

දූෂිත දේශපාලනය තමාට අභියෝගයක්‌ බව දැනගත් සෝම හිමියෝ රටේ මෙතෙක්‌ පැවැති ජාතික ව්‍යාපාරයන් නව මාවතකට ගොනුකරමින් ජාතික සංඝ සම්මේලනය වැනි සංවිධාන සමඟ සහජීවනයෙන් කටයුතු කිරීමට සූදානම් වූහ. රට බේරාගැනීමට අවශ්‍ය නම් ජනාධිපති ධුරයට වුවත් යැමට සූදානම් බව සෝම හිමියන් පවසා භික්‍ෂුන් වහන්සේලාගේ මැදිහත් වීම මත පදනම් වූ නව සදාචාර සම්පන්න දේශපාලනයක්‌ ගැන ඉඟි කළේ ඓතිහාසික නුවර දළදා මාළිගාව ඉදිරියේදීය. “අපි කීප නමක්‌ අපවත් වී හෝ මේ ජාතිය බේරා ගත යුතුයි” යෑයි උන්වහන්සේ එදා පැවැසූහ.

නොසිතූ මොහොතක සෝම හිමියන්

අපවත් වීම

ඉදිරි වැඩපිළිවෙළක්‌ සකසමින් සිටි මොහොතක සෝම හිමියන්ගේ ගුරුදේව මඩිහේ පඤ්Æසීහ හිමි රෝගීව සිට අපවත් වූහ. මහානායක හිමියන්ගේ අපවත් වීමත් සමඟම සෝම හිමියන්ට හිතවතුන් ලෙස පෙනී සිටි ගිහි පැවිදි පිරිසගේ කටයුතු නිසා මානසික ලෙස කලකිරීමෙන් සිටි මොහොතක තමන් වහන්සේ විසින් සම්පාදනය කරන ලද “බුද්ධ ස්‌ථූප” යන ග්‍රන්ථයේ කරුණුවල ඇති වටිනාකම පිළිබඳ ඇගයීම සඳහා කරන ලද ආරාධනය පිළිගෙන පවතින පීඩාකාරී වාතාවරණයෙන් මිදී රුසියාවට වැඩම කිරීමට තීරණය කළේ සතියක කාල සීමාවකටයි. එනමුදු රුසියාවට වැඩම කළ මොහොතේම අනපේක්‍ෂිත ලෙස රෝගාතුරවූ සෝම හිමි රෝහල් ගත කරනු ලැබූහ. වෛද්‍යවරුන්ගේ උපදෙස්‌ මත ප්‍රතිකාර ලබමින් මාස 3 ක්‌ම රෝහල්ගත වී සිටීමට උන්වහන්සේට සිදු විය. අවාසනාවක මහත, 2003 දෙසැම්බර් 12 දින පෙරවරු 10.00 ට පමණ ලැබුණු දුරකථන පණිවිඩය නිසා මාගේ මුළු සිරුරම අප්‍රාණික වූ සේ දැනිණ.

නොසිතූ මොහොතක, නොසිතූ ආකාරයකට ඈත සීතල රටක සිටි උන්වහන්සේගේ හදිසි අපවත් වීම තුළින් ලක්‌මෑණියන් දැයට බිහිකළ සුජාත පුත්‍රයාගේ අභිමි වීම දරාගත නොහැකිව බෞද්ධ ලෝකයාම කම්පා වෙන්නට විය. ජාතියේ රන් ස්‌වරය නැති සොවින් ලක්‌ මෑණියන්ගේ සියලු දරුවෝ කම්පාවට පත්වූහ. පුරා සතියක්‌ සෝම හිමිගේ දේහය ගෙන්වා ගැනීමට නොහැකි වූ පාලකයන් ප්‍රතික්‍ෂේප කරමින් සෝම හිමි නාමය වෙනුවෙන් සිංහලයා එකතුවන්නට පටන් ගත්හ. කෙසේ හෝ සතියකට පසුව සෝම හිමිගේ දේහය ශ්‍රී ලංකාවට වැඩමවා ගන්නා ලදී. ලක්‍ෂ සංඛ්‍යාත ජනතාවගෙන් සෑම දිනයක්‌ම මහරගම ධර්මායතනය එකම හිස්‌ ගොඩක්‌ බවට පත්විය. සෝම හිමි ජීවත්ව සිටියදී කළ කී දැ මිනිසුන්ගේ හදවතෙහි දොaංකාර දෙන්නට විය. මේ සිංහලයාගේ අවසානය දැයි කල්පනා කළ බුද්ධිමත් සිංහලයා සෝම හිමි දේහය පාමුල සෝම හිමි ප්‍රාර්ථනා කළ ධර්ම රාජ්‍යය කෙසේ හෝ ගොඩනඟන බවට ප්‍රතිඥ දෙන්නට වූහ. 2003 දෙසැම්බර් 24 වැනිදා නිදහස්‌ චතුරශ්‍රයේදී මහත් ආන්දොaලනයන් මැද දහස්‌ ගණනක මහ සඟරුවනද ලක්‍ෂ සංඛ්‍යාත මහජනයා සහ ජාතියේම දුක්‌ සෝ සුසුම් මැද බෞද්ධ රාජ්‍යයක්‌ උදෙසා ජාතිය පෙළගස්‌වමින් මහපොළොවද කම්පා කරමින් උන්වහන්සේ දැයෙන් සමුගත්හ.

අපේ වගකීම

උදාර සංස්‌කෘතියකට හිමිකම් කියූ ශ්‍රේෂ්ඨ මිනිස්‌ සමාජයක්‌ වන zහෙළ බොදුනුවන්Z පරගැති බවේත් දුරාචාරයේත් ආදීනව හේතුවෙන් විනාශ වී යද්දී සත්‍යාවබෝධය ලබාදීම තුළින් ඉන් ගලවාගෙන අප මවුබිම නැවත බෞද්ධ රාජ්‍යයක්‌ බවට පත් කිරීමට දිවි හිමියෙන් කටයුතු කළ අපගේ අති පූජනීය ගංගොඩවිල සෝම සමිඳුන් ඇතිකළ බෞද්ධ පුනර්ජීවනය දුර්වල වී යැමට ඉඩ නොදී එය එලෙසින්ම රැක ගැනීම, අපගේ පරම වගකීම හා යුතුකමද මෙන්ම උන්වහන්සේට කෘතගුණ සැලකීමද වන්නේය.

මෙය ඉටුකිරීම එතරම් පහසු කටයුත්තක්‌ ලෙස අප නොසිතිය යුතුය. ආධ්‍යාත්මික ශක්‌තියට වඩා මූල්‍ය ශක්‌තිය කෙරෙහි විශ්වාසය තබා ඇති ලොව ධනවත් රටවල් සිය පැවැත්ම උදෙසා අප වැනි දැහැමි රටවල් සිය අතකොළු හෝ වෙළෙඳපල බවට පත්කර ගැනීමේ අපේක්‍ෂාවෙන් දුශ්චරිතය සැබෑ දියුණුව බව හුවා දක්‌වමින් උතුම් සාරධර්මවලට නිගරු කරමින් ඈත අතීතයේ කළ කී ආකාරයටම නිරතුරුවම, මිතුරු වෙසින් අපව ග්‍රහණය කිරීම සිදු වෙයි. මෙම තත්ත්වය අවබෝධ කර ගැනීමට හා ඉන් වැළකී සදාචාරවත් සහ ස්‌වයංපෝෂිත ජාතියක්‌ බවට පත්වීමට නම් අප පිරිසිදු ආධ්‍යාත්මික ශක්‌තියක්‌ ඇතිකර ගත යුතුමය. ඒ සඳහා බුදුන් වහන්සේ විසින් අනිවාර්යයෙන්ම අප අනුගමනය කළ යුතු පංචශීල ප්‍රතිපදාව පැහැදිලිවම දක්‌වා ඇත. පන්සිල් සුරකින තැනැත්තා තුළ ජනිත වන අධ්‍යාත්මික ශක්‌තිය අප්‍රමාණය. මේ තුළින් අප මුහුණ දෙන සියලු අභියෝග ජයගත හැකිවාක්‌ මෙන්ම අප මාතෘභූමිය සුරැකීමේ ශක්‌තියද ඒ තුළින් ලැබීම අනිවාර්ය ය, මේ සඳහා උපතින් බෞද්ධ වීම නොව බුදුරදුන් හා ධර්මය පිළිබඳව අවබෝධ සහිතවම බෞද්ධයන් වීමත් අනිවාර්ය ය.

පූජනීය ගංගොඩවිල සෝම හිමියන්ද, දේශය සුරැකීමේ “වැඩපිළිවෙළ” හෙවත් “දර්ශනය” ඉදිරිපත් කිරීමේදී, මුලින්ම අප විසින් අනුගමනය කළ යුතු “සත් පිළිවෙත” යටතේද, මෙය අපූරුවට දක්‌වා ඇත.

පූජනීය ගංගොඩවිල සෝම සමිඳුන්ගේ ලේඛකාධිකාරි වශයෙන් උන්වහන්සේ ක්‍රියාත්මක කළ වැඩපිළිවෙළට සෘජුවම සහාය වන්නට ලැබීම සසරේදී මා කළ මහත් පිංකමක්‌ ලෙස දැනේ. උන්වහන්සේ අවසන් වරට රුසියාවේ දී අසනීපව ලෙඩ ඇඳේ ගත කළ තෙමසක කාලය තුළ ධර්ම ග්‍රන්ථ, කවි සහ ගීත ද කිහිපයක්‌ රචනා කර ඇත. ඒවා දැන් මුද්‍රිත මාධ්‍යයෙන් සහ සීඩී පටවලට නඟා ඇත. එමෙන්ම උන්වහන්සේගේ අවසන් කැමැති පත්‍රයේ සඳහන් ඉල්ලීම් ඉටු කිරීම සඳහා “ගංගොඩවිල සෝම සමිඳු අනුස්‌මරණ පදනම” නමින් සංවිධානයක්‌ පිහිටුවා ඒ යටතේ වයෝවෘද්ධ අසරණයන්ට සරණ වීම සඳහා කෑගල්ලේ පිටගල්දෙණියේ මර්වින් කරුණාරත්න සහ මල්ලිකා කරුණාරත්න යුවළ විසින් පරිත්‍යාග කරන ලද නිවසේ ගරු ගංගොඩවිල සෝම සමිඳු ගුණ සමරු මාපිය සෙවණ ආරම්භ කර ඇත. අංග විකල හා මන්ද බුද්ධික අයට පිහිටවීමටද ආයතනයක්‌ පිහිටුවා ඇත.

උන්වහන්සේගේ අරමුණක්‌ව තිබූ මිථ්‍යා දෘෂ්ටි, මිථ්‍යාවාද හා මිථ්‍යා ප්‍රතිපදා ඛණ්‌ඩනය කොට සම්මා දිට්‌ඨිය තහවුරු කිරීමට නිසි වන අයුරින් ධර්ම විනය පිළිබඳ භික්‍ෂු අධ්‍යාපනය තහවුරු කොට බුදු සසුනේ චිරස්‌ථිතියට හේතු වනු පිණිස වැඩපිළිවෙළක්‌ යෙදීමට ද අරමුණු කරගෙන සිටිමු.

සෝම හිමියන් සිය අන්තිම කැමැති පත්‍රය අවසන් කර ඇති වගන්තිය ද අපට මහා ධර්ම දේශනයක්‌ මය. “එනම් ජීවිතයේ අවසානය කොතැනක සිදුවේ දැයි කාහට කිව හැකිද? සසරින් මිදීම ගැන සිතා අප්‍රමාදව කටයුතු කරන මෙන් සෑම දෙනාගෙන් ඉල්ලා සිටිමි. මීට මෙත් සිතැති ගංගොඩවිල සෝම ස්‌ථවිර”.

2012-12-12 දිනට පූජනීය සෝම සමිඳුන් අප අතරින් වෙන්වී වසර 9 ක්‌ ගතවේ. ඒ නිමිත්තෙන් උන්වහන්සේ අනුශාසකත්වය දැරූ ලංකා බැංකුවේ එක්‌සත් බෞද්ධ සංගමය විසින් ලංකා බැංකුවේ ප්‍රධාන කාර්යාලයේ ශ්‍රවණාගාරයේ දී 2012-12-19 දා පවත්වනු ලබන ධර්මදේශනා පිංකමෙන් සහ උන් වහන්සේ වැඩ විසූ බම්බලපිටිය වජිරාරාමයේදී දෙසැම්බර් 27 වැනිදා උඳුවප් පුන් පෝ දින දවස පුරා පෙහෙවස්‌ සමාදන් වී කරනු ලබන පිංකම්වල හා අනෙකුත් පිංකම්වලින් ජනිත වන්නා වූ කුසල් උන්වහන්සේ ප්‍රාර්ථනය කළ ඒ උතුම් සම්බුද්ධත්වය ලබා ගැනීමට හේතු වාසනා වේවා· යි ඉත සිතින් ප්‍රාර්ථනය කරන්නෙමු.

සරත් ඉඹුලමුරේ
සෝම හිමියන්ගේ ලේඛකාධිකාරි